მხუთავი აირით მწვავე მოწამვლა - რა უნდა ვიცოდით?

ბუნებრივი აირით ინტოქსიკაცია 21-ე საუკუნის საქართველოში კვლავ დაუძლეველ გამოწვევად რჩება.

მაინც რა არის ბუნებრივი აირი,  როგორი ხდება ინტოქსიკაცია, როგორი მიდინარეობა აქვს მას და რა არის დაიაგნოზტირებისა და მკურნალობის გეგმა?

ბუნებრივი, იგივე მხუთავი აირი, არის უსუნო, უფერო და მისი შემჩნევა ძალზედ ძნელია, ამიტომ მას „უხილავ მკვლელსაც“ უწოდებენ.

ინტოქსიკაციების შემთხვევები წლის ნებისმიერ მონაკვეთში ვლინდება და ის შეიძლება განვითარდეს  ხანძრის გაჩენისას ან გაუმართავი ხელსაწყოთი (გამათბობლით) სარგებლობისას.

მხუთავი აირის ატმოსფერულ ჰაერთან ერთად ფილტვებში მოხვედრისა და ალვეოლურ კაპილარებში სწრაფი გავლის შემდეგ, ნახშიროჟანგი იხსნება სისხლის პლაზმაში, გადადის ერითროციტებში(სისხლის უჯრედში) და შედის რეაქციაში ჰემოგლობინთან. ამის წვის შედეგადაც წარმოიქმნება კარბოქსიჰემოგლობინი (HBCO),  რაც სისხლისა და ქსოვილური ჰიპოქსიის დასაბამია.

ჰემოგლობინის ნახშიროჟანგით გაჯერების ხარისხი დამოკიდებულია ჩასუნთქულ ჰაერში CO-ს კონცენტრაციაზე და მასთან კონტაქტის ხანგრძლივობაზე. კარბოქსიჰემოგლობინის მაჩვენებელი სისხლში თუ 50%-ია – მძიმე ინტოქსიკაციაა, ხოლო თუ 70%-ია – სიცოცხლესთან შეუთავსებელია. 

ნახშიროჟანგით მოწამვლისთვის დამახასიათებელი კლინიკური სიმპტომთა შემდეგი ჯგუფები:

ფსიქოლოგიური სინდრომი

ყველაზე ადრე თავს იჩენს ზემოთაღნიშნული, რაც გამოწვეულია თავის ტვინის და ქერქქვეშა კვანძების შიმშილით (ჟანგბადის ნაკლებობით). ავადმყოფი უჩივის თავის ტკივილს განსაკუთრებით შუბლისა და საფეთქლის არეში, სარტყელის მოჭერისებურ თავის ტკივილს, თაბრუსხვევას, გულისრევა-პირღებინებას,ცნობიერების დარღვევას კომატოზურ მდგომარეობამდე.

ნეირო ფსიქიკურ მოშლას თან ახლავს ფსიქოზური მოვლენებიც: მეხსიერების დარღვევა, სმენითი ჰალუცინაციები, მანიაკალური მდგომარეობა.

რესპირატორული სინდრომი

დამახასიათბელია: სუნთქვის გაძნელება, ყელში წვის შეგრძნება, ჰაერის უკმარისობა, ხმის ჩახლეჩვა, ხველა ნახველით. 

შესაძლოა განვითარდეს: სასუნთქი გზების დამწვრობა, პნევმონია, პნევმონიტი, ობსტრუქცია(დახშობა).

ტროფიქული მოშლილობანი და თირკმლის ფუნქციის დარღვევა

ტროფიკული მოშლა ხშირად გამოწვეულია მანქანის გამონაბოლქვით ან ინტოქსიკაციის დროს, როდესაც ნახულობენ უგონო მდგომარეობაში. ის  ვითარდება პოზიციური ზეწოლისას (ზეწოლა ხდება საკუთარი მასით სხეულის ამა თუ იმ ნაწილზე)  და იმ ადგილზე კვება ფერხდება, ირღვევა უჯრედული ნივთიერებათა მიმოცვლა და იწამლება ორგანიზმი.  მძიმე მიმდინარეობისას კი თავს იჩენს თირკმელების უკმარისობა და ნეკროზული დერმატომიოზი.

რაც შეეხება დიაგნოზტირებას, პირველ რიგში ხდება კარბოჰემოგლობისნის დონის  და  აიროვანი  შემადგენლობის (PO2, PCO2, PH, SO2)-ის განსაზღვრა სისხლში. კარბოქსი ჰემოგლობინის განსაზღვრა რაც შეეხება მალე უნდა მოხდეს, რადგან ყოველი ჩასუნთქული ჰაერისას ქვეითდება მისი დონის მაჩვენებლები, რაც სიმანდვილეში არარეალურია.

დამატებით კვლევებად მიჩნეულია: ელექტროკარდიოგრამა (გულის-სისხლძარღვთა სისტემის დაზიანების გამოსარიცხად), რენდგენოგრაფია (რესპირატორული სინდრომის გამოსარიცხად), და კომპიუტერული ტომოგრაფია (ცენტრალური ნერვული სოსტემის ფუნქციონირების შესამოწმებლად).

ინტოქსიკაციას ახასიათებს სტადიურობა:

საწყისი- ზოგადი სიმპტომატიკა

ცნს-ის დათრგუნვა

კომატოზური მდგომარეობა: სტოქსის სუნთქვა -პერიოდული სუნთქვის ერთ-ერთი სახე (ზედაპირული და იშვიათი სუნთქვითი მოძრაობები, რომელიც თანდათანობით ხშირდება და ღრმავდება, შემდეგ კი კვლავ სუსტდება და იშვიათდება, დგება სუნთქვის ხანმოკლე შეჩერება), სოვილების ნეკროზი, თირკმელების უკმარისობა…

მკურნალობა: ძირითადად ვიყენებთ ოქსიგენოთერაპიას (ჟანგბადის მიწოდებას პაციენტისთვის ნაზოგასტრალური მილით ან ნიღბით) და ჰიპერბარული ოქსიგენოთერაპია, რაც გულისხმობს მაღალი წნევით ჟანგბადის მიწოდებას, რათა კარბოქსიჰემოგლობინი გამოდევნოს ორგანიზმიდან. ასევე იყენებენ ჰემოდიალიზსრენული სინდრომის მოსახსნელად და შემდეგ პრეპარატებს:

აცილოზი- ანტიოქსიდანტია და აჩქარებს კარბოქსიჰემოგლობინის დაშლას

დიაზეპამი- ცნს-ის დარღვევით გამოწვეული კრუნჩხვების მოსახსნელად.

გამოყენებაშია გლუკოზის 5-10% ხსნარი, ინსულინის 12 ერთეულსა და B1,B6,C ვიტამინს.

წყარო:mydoc.ge

ასევე დაგაინტერესებთ:

🔵100 დაღუპული ადამიანი, დანგრეული და განადგურებული სახლები, მთლიანად მოშლილი ინფრასტრუქტურა (ფოტორეპორტაჟი)

🔵ქოცებს არაფერი ეშველებათ, ნაცებიც მაგ კონდიციამდე მივლენ - ნიკა გვარამია

🔵"ნუ ღრიალებ" - ედუარდ შევარდნაძის ცნობილი ფრაზა 22 000 დოლარად იყიდება

მასალის გამოყენების პირობები





სხვა სიახლეები

1736513039

ახალი ამბები

ლევან მაჭავარიანი საქართველო-ჩინეთის თანამშრომლობასთან დაკავშირებულ კრიტიკაზე: ყველას უნდა ჩინეთთან მეგობრობა, ჩვენ რატომ არ უნდა გვქონდეს უფლება, ვისარგებლოთ იმით, რომ ჩინეთისთვის ვართ ძალიან საინტერესო

„როცა აშშ-ის თუ ევროკავშირის წევრი ქვეყნის ლიდერები ჩინეთთან მეგობრობას გვსაყვედურობენ, ასმაგი სტანდარტია, რადგან აშშ-ის სავაჭრო ბრუნვა ჩინეთთან, დაახლოებით, 700 მილიარდის ფარგლებშია“, - ამის შესახებ...

ლევან მაჭავარიანი

1736510991

ახალი ამბები

მამუკა მდინარაძე: როგორც ფაშისტური რეჟიმი გასამართლდა ნიურნბერგის პროცესზე, ასე უნდა გასამართლდეს „ნაცმოძრაობის“ მთლიანი შემადგენლობა და ყველაფერს თავისი ობიექტური სახელი დაერქვას

„ეს არის საზოგადოების დაკვეთა და სახელის დარქმევის აუცილებლობა. როგორც ფაშისტური რეჟიმი გასამართლდა ნიურნბერგის პროცესზე, ასე უნდა გასამართლდეს ნაცმოძრაობის მთლიანი შემადგენლობა და ყველაფერს თავისი ობ...

მამუკა მდინარაძე პოლიტიკოსი

1736507902

ახალი ამბები

The New York Times-მა ქუთაისი 2025 წელს მოგზაურობისთვის ერთ-ერთ სასურველ ადგილად დაასახელა

ამერიკული გამოცემა The New Yor Times-ის ვერსიით, საქართველო, კერძოდ, ქუთაისი ერთ-ერთი ადგილია, რომელიც ტურიზმის მოყვარულმა ადამიანმა 2025 წელს უნდა მოინახულოს. „ქუთაისი, რომელიც ერთ-ერთი ყველაზე ძველი...

ქუთაისი

1736506722

მსოფლიო

პესკოვი: პუტინი ტრამპთან შეხვედრისთვის ღიაა

კრემლი აშშ-ის არჩეული პრეზიდენტის დონალდ ტრამპის განცხადებას გამოეხმაურა, რომლის თანახმადაც, რუსეთის პრეზიდენტ ვლადიმერ პუტინთან შესახვედრად მზადება მიმდინარეობს. როგორც კრემლის პრესმდივანმა დმიტრი პე...

პესკოვი

1736505605

ახალი ამბები

ლევან მაჭავარიანი საგამოძიებო კომისიის შექმნაზე: დღეს ჩვენ მზად ვართ, რომ ეს ნაბიჯი გადავდგათ და შევასრულოთ ის დაკვეთა, რაც მოდის მოსახლეობისგან

„ეს იყო ჩვენი მოსახლეობის აბსოლუტური უმრავლესობის დაკვეთა მოყოლებული 2012 წლიდან“, - ამის შესახებ ფრაქცია „ქართული ოცნების“ თავმჯდომარის მოადგილემ ლევან მაჭავარიანმა საგამოძიებო კომისიის შექმნასთან და...

ლევან მაჭავარიანი